Tháp nhu cầu Maslow hiện là một trong những công cụ hiệu quả để lãnh đạo quản trị và phát triển doanh nghiệp. Trên thực tế, đây không chỉ là phần lý thuyết giảng mà đã được ứng dụng thực tiễn trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Ở bài viết này, Học viện Vietmec sẽ chia sẻ cho bạn khái niệm về mô hình cũng như cách áp dụng lý thuyết này vào hoạt động doanh nghiệp một cách hiệu quả. 

Tháp nhu cầu Maslow là gì?

Tháp nhu cầu Maslow được phát triển vào năm 1943 bởi nhà tâm lý học Abraham Maslow. Theo những gì được công bố, tháp nhu cầu này đại diện cho những hành vi, tâm lý phổ biến của con người dựa trên mô hình 5 tầng của kim tự tháp. 

Mỗi tầng sẽ biểu tượng cho 5 nhóm cơ sở là nhóm sinh lý, an toàn, xã hội, kính trọng và nhu cầu thể hiện bản thân. Đồng thời, cấp 5 được sắp xếp theo thứ tự tăng dần theo nhu cầu tự nhiên của con người. 

Xem thêm: So Sánh Sự Khác Biệt Giữa KPI Và OKR Mà Bạn Nên Biết

Trình tự chung từ thấp đến cao này cho thấy khi đã mãn mãn nhu cầu cơ bản đầu tiên như được ăn – uống – ngủ – nghỉ,… Mọi người sẽ muốn nâng cấp lên tới việc quan tâm tới sức khỏe. Ở giai đoạn này, họ không chỉ cần ăn để tồn tại mà còn muốn ăn ngon, ngủ ngon, có việc làm, công việc ổn định và phù hợp,… 

Khi nhu cầu thứ 2 được đáp ứng, con người sẽ cần mở rộng mối quan hệ. Khi giao tiếp và có nhiều mối quan hệ, họ lại khao khát có được sự tôn trọng. Cuối cùng, bắt đầu hiểu được giá trị của bản thân và mong muốn được hiển thị bên ngoài. Chính bởi sự bao điều này mà ngoài vấn đề đời sống, rất nhiều lĩnh vực chuyên ngành nghề như quản trị, nhân lực, doanh thu, marketing, giáo dục,… cũng ứng dụng mô hình Maslow này. 

Ý nghĩa tháp nhu cầu của Maslow

Trên thực tế, tháp nhu cầu của Maslow có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Bởi chúng tôi có thể ảnh hưởng tới những quyết định, hành động của con người. Mô hình này cũng cho thấy, con người không chỉ có nhu cầu về vật chất mà còn muốn đáp ứng được các yếu tố về tinh thần, xã hội. 

Nhìn vào khách hàng, có thể thấy hệ thống phân cấp trong tháp Maslow đã có thể thực hiện được bất kỳ thay đổi quan trọng nào trong tâm lý học. Thay vào đó, tập trung vào hành động, những sự thay đổi bất ngờ, tâm lý học của Maslow lại tập trung vào sự phát triển của các cá nhân khỏe mạnh. 

Tuy nhiên, có rất ít nghiên cứu có thể hỗ trợ tháp nhu cầu của Maslow. Tinh chất như nghiên cứu được thực hiện vào năm 2011 tại Đại học Illinois khi cho rằng, việc đáp ứng các nhu cầu có mối tương quan chặt chẽ với hạnh phúc. Các cá nhân tới các nền văn khóa khác nhau trên thế giới cho rằng nhu cầu xã hội, việc làm có thể hiện bản thân là quan trọng kể cả khi những nhu cầu cơ bản không được đáp ứng.

Điều này cũng giúp chúng tôi có thể xem mô hình theo cách tổng quan hơn. Dù nhu cầu có thể là động lực mạnh mẽ cho hành vi con người nhưng không thiết yếu nhất phải tồn tại dưới dạng thứ cấp như Maslow đưa ra. Chính vì thế khi áp dụng, rất nhiều cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp đã thay đổi mô hình một cách linh hoạt để mang lại hiệu quả tốt nhất. 

Bậc tháp thứ 5 như nhu cầu Maslow

Để đi sâu tìm hiểu về tháp nhu cầu Maslow, chúng tôi cần biết 5 cấp độ phát triển theo tứ tự từ dưới lên trên tương ứng với nhu cầu từ cơ bản tới phức tạp. Chi tiết như sau:

Nhu cầu sinh học

Đầu tiên là nhu cầu sinh lý (Nhu cầu sinh lý) nằm ở phần đáy của kim tự tháp. Maslow cho rằng nhu cầu sinh lý sẽ là nhóm nhu cầu cơ bản nhất mà một người cần đáp ứng để tồn tại. Dụng cụ có thể là thức ăn, không khí, nơi ở, quần áo, nước uống, tình giáo dục,… và chúng quyết định khả năng sinh tồn tồn tại cũng như duy trì nòi giống của con người. 

Kể từ khi được sinh ra, chúng ta sẽ phụ thuộc vào những nhu cầu kể trên. Vì vậy, trong tháp nhu cầu này, Nhu Cầu Sinh Lý chính là cấp độ thấp nhất nhưng lại quan trọng nhất mà con người cần thỏa mãn. 

Nhu cầu được an toàn

Sau khi được đáp ứng các điều kiện cần và đủ để tồn tại thì cấp độ tiếp theo trong tháp nhu cầu này chính là an toàn. Hạt hạn như khi đã có công việc ổn định, số tiền lương đủ để đáp ứng nhu cầu về phòng ở, ăn, mặc,… thì mọi người sẽ có xu hướng quan tâm nhiều hơn hướng tới sức khỏe. 

Theo đó, con người sẽ muốn được đảm bảo an toàn về các sản phẩm có thể có lẫn tinh thần như sức khỏe, bảo hiểm công việc và tài chính. Hành vi tâm lý mà con người Yêu cầu ở cấp độ này chính là muốn được bảo vệ và có cảm giác an toàn nên họ luôn tìm cách thực hiện các nhu cầu trên thông qua hoạt động như: Mua bảo hiểm, tìm việc ổn định, phù hợp với hiện tại, mở sổ tiết kiệm cho tương lai hoặc thăm khám sức khỏe định kỳ,…

Nhu cầu xã hội

Ở nhu cầu này, con người sẽ muốn hướng tới những hoạt động như mở rộng quan hệ, gia tăng giao tiếp,… Nhu cầu xã hội (Love/ Belonging Needs) sẽ giúp mọi người kết nối và có thêm các mối quan hệ Anh ta.

Khi đáp ứng các nhu cầu này, con người sẽ trở nên tự tin, phát triển hơn. Ngoài ra, đây cũng là độc dược hữu ích cho đời sống tinh thần của mọi người trở nên phong phú, ý nghĩa hơn. Nhiều nghiên cứu cũng cho thấy, khi nhu cầu xã hội của một người đang phiền phức ở mức độ cao nhất, họ sẽ hạn chế được những tác động tâm lý tiêu cực như cô đơn, tự động cào, trầm cảm, lo âu, … 

Kính yêu cầu

Như cầu kính quan trọng hay còn gọi là Nhu cầu Quý trọng, được hình thành khi con người tăng dần ý thức nhận được giá trị của bản thân. Esteem Needs bắt nguồn từ tâm lý muốn được người khác công nhận, đánh giá giá tốt. Cho dù ở bất kỳ tình huống nào, tháp Maslow cũng cho thấy tính năng cần thiết của nhu cầu này.

Chính sự tôn trọng sẽ tiếp tục bổ sung động lực, tạo ra sự tự tin, sức mạnh để con người vượt qua khó khăn, thử thách. Kính mắt nhu cầu nằm ở cấp độ 4 của tháp nhu cầu Maslow. Từ đó có thể tìm thấy những cá nhân dễ bị thu hút bởi nhu cầu kính quan trọng khi đã đạt được sự thỏa mãn ở 3 nhu cầu phía trên. 

Đọc thêm: 4 Mô Hình Văn Hóa Doanh Nghiệp Điển Nhất Hiện Nay

Nhu cầu có thể hiển thị body

Đây là nhu cầu có cấp cao nhất trong tháp nhu cầu Maslow. Lúc này, con người sẽ có lý do muốn hiện diện, chứng minh khả năng tiềm ẩn của bản thân. Thêm vào đó, lý thuyết nhu cầu của Maslow cũng chỉ ra, mỗi cá nhân đều có tầm ảnh hưởng và điểm mạnh nhất. 

Một khi ai đó muốn thể hiện bản thân (Nhu cầu hiện thực hóa bản thân), có nghĩa là họ đã nhìn nhận giá trị, sự quan trọng của họ đối với đối tượng cụ thể như đồng nghiệp, xã hội, gia đình, bạn bạn bè,… Các khía cạnh được phản ánh ánh sáng bao gồm trình độ học vấn, kiến ​​thức đời sống, các loại kỹ năng,… Lý do Nhu cầu hiện thực hóa bản thân được xếp ở vị trí cao nhất là vì đây là hành vi con người ở cấp độ cao nhất. 

Maslow open width nhu cầu Tháp

Ngoài tháp nhu cầu Maslow 5 bậc như đã nêu trên, bạn có thể tham khảo thêm phần mở rộng dưới đây:

• Nhu cầu nhận thức : Chính là nhu cầu được học hỏi, trang được bổ sung thêm kiến ​​thức và mong muốn mở rộng vốn hiểu biết. 
• Như cầu về tự tôn bản ngã : Được hình thành và được cung cấp bởi những giá trị vượt ra ngoài bản thân như lòng vị tha, trực giác siêu nhiên và hòa hợp bác ái. 
• Nhu cầu thẩm mỹ : Có thể hiểu là nhu cầu đánh giá, tìm kiếm vẻ đẹp về hình thức, ngoại hình. 

Ứng dụng mô hình tháp nhu cầu Maslow trong thực tế

Hiện nay, tháp nhu cầu Maslow ngày càng được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực, kể cả đời sống tinh thần. Dưới đây là 6 ứng dụng phổ biến nhất với tháp nhu cầu của Maslow. 

Tháp nhu cầu Maslow trong quản trị viên

Tháp nhu cầu maslow trong quản trị, cụ thể là quản trị kinh doanh, quản trị nhân lực, quản trị doanh nghiệp,… cũng được các nhà quản trị ứng dụng khá thành công, cụ thể như sau:

• Với nhu cầu cơ bản, nhà quản trị cần đảm bảo được lương, thưởng, phúc lợi để các nhân duy trì được sống.
• Nhu cầu an toàn chính là vấn đề sức khỏe, công việc của nhân viên thông qua công việc được đóng bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội hay bảo hiểm y tế,… 
• Nhà quản lý, lãnh đạo nên khuyến khích các hoạt động để các phòng ban có nhiều buổi giao lưu, gặp gỡ. Điều này không chỉ giúp tăng hiệu suất công việc mà còn giúp tăng cường khả năng gắn kết. 
• Ở nhu cầu được tôn trọng khi ứng dụng trong hoạt động quản trị chính là sự lắng nghe, đánh giá một cách công tâm về nhân viên. Kèm theo đó là chế độ đãi ngộ, trừng phạt rõ ràng, công bằng. 
• Cấp độ cuối cùng sẽ giúp nhân viên thể hiện bản thân, bộc lộ tài năng và giúp doanh nghiệp phát hiện nhiều tài chính hơn. 

Tháp nhu cầu Maslow trong tiếp thị

Tháp nhu cầu Maslow luôn được xem là công cụ thực thi hiệu quả của các chiến dịch marketing ở nhiều doanh nghiệp. Bởi mục tiêu của bất cứ chiến lược tiếp thị hay hoạt động marketing nào cũng đều hướng đến khách hàng tiềm năng. Khi hiểu rõ về tháp nhu cầu này, doanh nghiệp có thể dễ dàng phác họa được chân dung của nhóm khách hàng mục tiêu và tìm ra được insight khách hàng, các chiến lược tiếp thị phù hợp. 

Chẳng hạn, các tập đoàn bảo hiểm luôn tung ra các gói bảo hiểm tiện ích, ưu đãi, độ an toàn cao cho nhóm nhân viên văn phòng. Không chỉ các ngành nghề bán lẻ, các thương hiệu lớn như Unilever, SamSung, Apple, LG, Starbucks, KFC,… cũng là những doanh nghiệp đi đầu trong việc áp dụng tháp nhu cầu vào trong chiến lược marketing. 

Tháp nhu cầu Maslow trong kinh doanh bán hàng

Việc ứng dụng tháp nhu cầu Maslow trong kinh doanh bán hàng cũng là cách giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về nhu cầu của khách hàng, nhân viên. Nhờ đó xây dựng được chiến lược bán hàng hiệu quả, tạo dựng được mối quan hệ bền vững với khách hàng. Cách làm này sẽ giúp tăng cường hiệu suất bán hàng cũng như góp phần vào sự phát triển chung của doanh nghiệp. 

• Đầu tiên, mô hình Maslow sẽ giúp doanh nghiệp hiểu rõ về nhu cầu khách hàng. Khi đã có được insight khách hàng, bạn sẽ đưa ra các giải pháp, sản phẩm phù hợp với từng giai đoạn của tháp nhu cầu. Từ đó đáp ứng được nhu cầu cơ bản và cao cấp của khách hàng. 
• Ngoài việc tập trung vào việc bán hàng, doanh nghiệp cũng nên tạo ra giá trị thực sự bằng cách cung cấp các giải pháp phù hợp, sản phẩm chất lượng. Điều này sẽ giúp doanh nghiệp xây dựng được mối quan hệ lâu dài với khách hàng cũng như giúp họ trung thành hơn với doanh nghiệp. 
• Tạo ra môi trường làm việc tích cực cho nhân viên bán hàng, đảm bảo họ được đáp ứng nhu cầu cơ bản như lương, phúc lợi, an toàn. Có vậy, nhân viên mới yên tâm và tập trung hơn vào việc phục vụ khách hàng. 
• Khi đáp ứng được nhu cầu cơ bản và cao cấp của khách hàng sẽ giúp doanh nghiệp xây dựng được lòng trung thành, niềm tin từ người tiêu dùng. Lúc này, khách hàng sẽ tin tưởng, yên tâm và ủng hộ doanh nghiệp mỗi khi có sản phẩm mới. 
• Mô hình Maslow giúp nhà bán hàng tăng cường giao tiếp, tương tác tích cực với khách hàng để hiểu rõ hơn về nhu cầu, mong muốn của họ. Nhờ đó kịp thời đưa ra giải pháp, tạo sự hài lòng và tăng cường động lực mua hàng từ khách hàng. 

Trong hoạt động du lịch

Khi ứng dụng tháp nhu cầu Maslow vào hoạt động này, các nhà tổ chức du lịch đáp ứng được nhu cầu của du khách thông qua việc thiết kế và cung cấp những trải nghiệm du lịch chất lượng. Từ đó tạo được sự hài lòng, thỏa mãn cho du khách theo cách sau:

• Cung cấp dịch vụ, tiện nghi cơ bản để đáp ứng nhu cầu vật chất của du khách như chỗ ở tiện nghi, ẩm thực ngon, nước uống, vệ sinh cá nhân, sự an toàn trong chuyến đi. 
• Đảm bảo an toàn là một trong những yếu tố quan trọng khi đi du lịch. Do đó, các nhà tổ chức du lịch cần chú trọng tới việc tạo ra môi trường an toàn, đảm bảo an ninh cho du khách trong suốt chuyến hành trình. 

Đọc ngay: Các chiến lược khác biệt hóa phổ biến

• Khi đi du lịch ngoài việc thăm thú, họ còn muốn được giao lưu, khám phá nền văn hóa, tạo ra những kỷ niệm và kết giao với nhiều người. Các hoạt động giao tiếp, tương tác xã hội trong tour du lịch nhóm hay các cộng đồng – văn hóa địa phương có thể đáp ứng được những nhu cầu trên. 
• Nhà tổ chức du lịch cần đáp ứng, công nhận giá trị của du khách như cung cấp dịch vụ chuyên nghiệp, lắng nghe phản ánh – đánh giá của khách hàng về các dịch vụ mà bạn đang cung cấp hoặc những mong muốn khác của họ.
• Thêm vào đó, để đáp ứng nhu cầu tự thực hiện của khách hàng, nhà tổ chức du lịch nên tạo ra những trải nghiệm độc đáo, thú vị, bổ ích. Ví dụ như khám phá địa điểm mới, học hỏi văn hóa địa phương, tham gia các trò chơi sáng tạo,… 

Tháp nhu cầu trong giáo dục

Không chỉ được ứng dụng trong kinh doanh, tháp nhu cầu còn có thể áp dụng trong việc giáo dục trẻ em. Cả 5 tầng cấp độ có trong tháp sẽ giúp phụ huynh, nhà trường tạo ra 5 bài học bổ ích, chẳng hạn như sau:

• Tầng 1 liên quan tới sinh lý, giáo dục các con biết quý trọng sức khỏe, cuộc sống, biết tự chăm sóc bản thân, đáp ứng các nhu cầu mà cơ thể cần như ngủ nghỉ, ăn uống, tập luyện thể thao, hít thở,… 
• Ở tầng 2, nhu cầu an toàn, dạy trẻ ý thức được tầm quan trọng của việc tự bảo vệ bản thân, biết cách gọi trợ giúp khi thấy cá nhân bị đe dọa, gặp nguy hiểm. 
• Tầng tiếp theo là nhu cầu xã hội, giúp các bé hiểu hơn về vai trò của các mối quan hệ như trường lớp, thầy cô, bạn bè,… Nhờ đó giúp các con tăng cường khả năng giao tiếp, phát triển một cách toàn diện hơn. 
• Cuối cùng là dạy trẻ biết cách nhìn nhận, coi trọng bản thân cũng như đối xử với người xung quanh đúng chuẩn mực. Việc coi trọng và biết cách thể hiện bản thân cũng là một trong những nhu cầu mà bé cần được học để nhận thức được giá trị, tầm quan trọng của mình. 

Tháp nhu cầu trong tình yêu

Do là lý thuyết biểu thị khía cạnh tâm lý – hành vi con người nên tháp nhu cầu Maslow cũng được ứng dụng trong tình yêu. Việc tìm kiếm một nửa kia sẽ trở nên dễ dàng hơn nếu bạn áp dụng khéo léo 5 cấp độ của tháp Maslow. Trong đó:

• Xét về mặt sinh lý, bạn có thể hiểu đây là sự chỉnh chu về ngoại hình, cơ thể khỏe mạnh hay khả năng đáp ứng các nhu cầu khác như đi lại, ăn uống, xu hướng tình dục giữa 2 cá nhân với nhau. 
• Nhu cầu an toàn ở đây sẽ không giống với những ứng dụng trên. Với tình yêu, chúng đơn thuần chỉ là cảm giác an toàn, sự tin tưởng, chân thành dành cho đối phương. 
• Nhu cầu xã hội sẽ giúp các bạn có sự gắn kết, chia sẻ để hiểu nhau hơn và cùng nhau vượt qua khó khăn, thử thách, những giận hờn khi yêu.
• Trong bất cứ mối quan hệ nào, sự tôn trọng chính là yếu tố then chốt giúp duy trì sự bền lâu. Khi yêu các bạn cần tôn trọng đối phương bằng cách học lắng nghe, luôn ủng hộ, khuyến khích, động viên họ trở nên tốt hơn,… 
• Ngoài ra, nhu cầu thể hiện bản thân cũng không kém phần quan trọng trong tình yêu. Lúc này, bạn cần ghi nhận cũng như cho đối phương lời khuyên khi cần. 

Xem ngay: Mô hình kỹ năng lãnh đạo quản lý bản thân phổ biến

Ưu điểm – nhược điểm khi ứng dụng tháp nhu cầu Maslow

Mặc dù tháp nhu cầu được ứng dụng trong nhiều ngành nghề, đời sống để giúp mọi người, các doanh nghiệp đi đúng hướng. Tuy nhiên, tháp nhu cầu của Maslow vẫn còn sẽ có những ưu điểm và nhược điểm như sau:

Ưu điểm

Xét về khía cạnh ưu điểm, tháp Maslow sẽ mang đến những lợi ích sau:

• Có khả năng thể hiện một cách hệ thống, logic về nhu cầu, tâm lý, hành vi của con người để có thể áp dụng hiệu quả trong nhiều lĩnh vực. 
• Góp phần hỗ trợ nhà quản trị hiểu rõ và nắm bắt được tâm lý – hành vi người dùng khi thực hiện các chiến lược. 
• Giúp các doanh nghiệp định vị chính xác nhóm đối tượng khách hàng mục tiêu, khách hàng tiềm năng. 
• Đóng vai trò định hướng phát triển của nhiều nhóm ngành nghề hiện đại. 

Nhược điểm

Bên cạnh đó, tháp nhu cầu Maslow vẫn còn tồn tại những điểm hạn chế như:

• Chỉ mang tính tương đối nên sẽ có sự sai lệch tùy theo quốc gia, nền văn hóa, môi trường và từng đối tượng cụ thể,…
• Công cụ này vốn không thể đo lường một cách chính xác mức độ thỏa mãn của 1 nhu cầu cần đạt được để chuyển qua nhu cầu kế tiếp. 
• Mỗi cấp bậc của tháp nhu cầu sẽ có nhiều hành vi, nhu cầu cần được xử lý. Song lại không có thứ tự ưu tiên rõ ràng nên rất dễ nhầm lẫn. 

Lưu ý khi ứng dụng tháp nhu cầu Maslow

Để áp dụng tháp nhu cầu Maslow một cách triệt để và mang lại hiệu quả tốt, các bạn cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Không áp dụng một cách rập khuôn: Mọi lý thuyết khi áp dụng vào thực tế cũng chỉ mang tính tương đối và thuyết nhu cầu này cũng tương tự. Vì thế, trình tự của tháp Maslow cũng có thể thay đổi linh hoạt dựa vào hoàn cảnh, nhu cầu của từng người. Ví dụ, theo trình tự tháp nhu cầu, có người sẽ chọn nhu cầu về tình cảm trước sau đó với đến sự nghiệp. Song sẽ có những người chọn ngược lại, sự nghiệp trước mới đến tình cảm. 
• Trình tự đáp ứng nhu cầu có thể thay đổi: Như đã nói trước đó, tháp nhu cầu không nên áp dụng một cách rập khuôn và tính tăng tiến của các loại nhu cầu cũng không nhất thiết phải theo tình tự từ thấp đến cao. Thay vào đó, chúng có thể bị đảo lộn bởi các yếu tố như hành vi, tuổi tác, giới tính và nhu cầu,… Khi bị tác động bởi những yếu tố này, con người sẽ có xu hướng thực hiện những nhu cầu mà họ mong muốn đầu tiên. 

• Linh hoạt giữa các nhu cầu, hiện tượng hấp dẫn : Nhu cầu và thách thức nhu cầu của chúng ta dễ dàng thay đổi tình huống. Trên thực tế, mọi người không cần thiết phải đáp ứng 100% nhu cầu cũ mới xuất hiện nhu cầu mới. Các khảo sát cũng cho thấy, con người lạ khi đáp ứng hoàn toàn nhu cầu cũ để chuyển qua nhu cầu mới mà họ chỉ làm một cách tương đối với mong muốn trước đó. 

Qua bài viết trên ta có thể thấy, việc áp dụng tháp nhu cầu Maslow sẽ giúp doanh nghiệp dễ dàng nhận được nhu cầu của khách hàng. Chính bởi thế mà mô hình này được áp dụng khá rộng rãi, đa dạng các ngành nghề trong đời sống. Tuy nhiên, hãy xem đây là một công cụ để tham khảo thay thế ứng dụng phản hồi theo mức độ được đưa ra.  

Tìm hiểu thêm:

• Chiến Lược Cạnh Tranh Là Gì? 4 Chiến Lược Phổ Biến Nhất
• Bản Đồ Định Vị Thương Hiệu Là Gì? Cách Lập Bản Đồ Chi Tiết